Regulacje prawne dotyczące franczyz wzmocnią franczyzobiorców

Przypomnijmy, w dniu 1 czerwca 2021r. odbyło się posiedzenie Zespołu Roboczego Rady Przedsiębiorców ds. Franczyzy, działającego w Radzie Przedsiębiorców przy Rzeczniku MŚP. Rzecznik Małych i Średnich Przedsiębiorców oraz wszyscy członkowie Zespołu pdosumowali dotychczasową współpracę ws. przygotowanego projektu Kodeksu Dobrych Praktyk. Adam Abramowicz podjął decyzję o przeniesieniu dalszych działań na rzecz wprowadzenia wypracowanych zasad w życie na poziom prac w Ministerstwie Sprawiedliwości.

– Bardzo dziękuję przewodniczącemu Pawłowi Traczowi z Polskiego Stowarzyszenia Mikroprzedsiębiorców i Franczyzobiorców oraz przedstawicielom innych organizacji za ogromną pracę i zaangażowanie włożone w pracę w zespole. Zespół wypracował szereg ważnych założeń do Kodeksu Dobrych Praktyk w sprawie franczyzy. Zespół niestety nie doszedł do porozumienia w sprawie 3-miesięcznego maksymalnego terminu wypowiedzenia umowy przez franczyzobiorcę. Uznaję ten warunek za niezwykle ważny dla prawidłowego funkcjonowania rynku franczyzy, w związku z czym postanowiłem przenieść dalsze działania na rzecz wprowadzenia wypracowanych zasad w życie na poziom prac w Ministerstwie Sprawiedliwości – podsumowuje Adam Abramowicz, Rzecznik Małych i Średnich Przedsiębiorców.

Na zlecenie Ministerstwa Sprawiedliwości powstała analiza rynku franczyzy w Polsce, zawierająca szereg postulatów legislacyjnych. W celu wyeliminowania rynkowych patologii i wzmocnienia pozycji franczyzobiorców kosztem franczyzodawców, w raporcie zaproponowano uregulowanie umowy franczyzy w Kodeksie cywilnym, a także nowelizację przepisów o czynach nieuczciwej konkurencji, ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów oraz przepisów o wykroczeniach. 

Organizatorzy sieci musieliby przedstawiać potencjalnemu franczyzobiorcy tzw. prospekt informacyjny na co najmniej dwa tygodnie przed podpisaniem umowy lub zapłatą za cokolwiek. Byłby to dokument zawierający ogromną ilość danych: wzór umowy franczyzowej, wykaz wszystkich opłat, obowiązków, kar itp. - lista zawiera łącznie aż 25 pozycji:

1. Opis działalności franczyzowej organizatora sieci i jej dotychczasową historię, w tym liczbę zawartych umów franczyzowych i liczbę czynnych umów franczyzowych według danych nie późniejszych niż trzy miesiące przed datą przedstawienia prospektu informacyjnego; 

2. Informacje o organizatorze sieci i podmiotach pozostających z nim w stosunku zależności lub dominacji, jak również o podmiotach powiązanych; 

3. Sprawozdania finansowe za przynajmniej dwa ostatnie lata obrotowe; 

4. Informację o sprawach sądowych dotyczących franczyzy, które kwestionują system franczyzowy lub mogą zagrozić funkcjonowaniu franczyzy i których stroną jest organizator sieci lub podmioty z nim powiązane; 

5. Szczegółowy opis zasad działalności sieci franczyzowej oraz ogólny opis działalności, która ma być wykonywana przez franczyzobiorcę; 

6. Wynagrodzenie organizatora sieci, w tym także wszelkie formy wynagrodzenia pośredniego; 

7. Opis profilu idealnego franczyzobiorcy, w tym wymogi co do ewentualnego wcześniejszego doświadczenia w prowadzeniu działalności gospodarczej, poziomu wykształcenia i innych cech, które franczyzobiorca musi lub powinien posiadać; 

8. Wymogi dotyczące bezpośredniego i osobistego zaangażowania franczyzobiorcy w prowadzenie działalności franczyzowej; 

9. Szczegółowe informacje o całkowitych, szacunkowych nakładach inwestycyjnych niezbędnych do poniesienia celem rozpoczęcia działalności franczyzowej; 

10. Szczegółowe informacje o szacunkowej wartości zapasów towarów, jeżeli dotyczy to danej działalności i warunków płatności za nie;  

11. Szczegółowe informacje na temat zobowiązania franczyzobiorcy do zakupu wszelkich towarów lub usług wymaganych do rozpoczęcia lub prowadzenia działalności franczyzowej; 

12. Szczegółowe informacje o zakresie pomocy dla franczyzobiorcy, w tym w szczególności o innowacjach technologicznych, szkoleniach franczyzobiorców i pracowników (w tym o czasie ich trwania, treści i kosztach), o podręcznikach franczyzowych; 

13. Informację na temat pomocy ze strony organizatora sieci w analizie i wyborze lokalizacji, w której działalność franczyzowa ma być wykonywana; 

14. Szczegółowe informacje o nadzorze nad sposobem wykonywania działalności franczyzowej przez franczyzobiorcę, w tym o zakresie dokumentów i danych jakie będzie obowiązany udostępniać franczyzobiorca; 

15. Szczegółowe informacje o znaku towarowym i innych prawach własności intelektualnej związanych z działalnością franczyzową, które będą wykorzystywane przez franczyzobiorcę; 

16. Szczegółowe informacje na temat sposobu postępowania z know-how w zakre-sie produktów, procesów lub zarządzania oraz poufnych informacji związanych z przemysłem, handlem, finansami po rozwiązaniu umowy; 

17. Szczegółowe informacje o zakazie konkurencji obowiązującym franczyzobiorcę po rozwiązaniu umowy; 

18. Pełną kopię standardowej umowy franczyzowej (i ewentualnej umowy przedwstępnej), która ma zostać zawarta z franczyzobiorcą; 

19. Określenie zasad przejścia praw i obowiązków z umowy franczyzy, zasad dziedziczenia, zasad dopuszczalności zmian składu wspólników franczyzobiorcy bez zgody organizatora sieci i inne podobne ograniczenia, jeżeli istnieją; 

20. Zdarzenia, które spowodują nałożenie kar, innych obciążeń lub wypłatę odszkodowania i ich odpowiednich kwot; 

21. Informacje, czy franczyzobiorca będzie zobowiązany do minimalnych kwot zakupu towarów i usług od organizatora sieci lub osób wyznaczonych przez organizatora sieci oraz o możliwości i warunkach odmowy przyjęcia produktów lub usług wymaganych przez organizatora sieci; 

22. Informację, czy istnieje stowarzyszenie lub inna organizacja zrzeszająca franczyzobiorców; 

23. Okres obowiązywania umowy franczyzowej i warunki jej przedłużenia, jeżeli są przewidziane; 

24. Wysokość wszelkich bieżących opłat przypadających do zapłaty przez franczyzobiorcę na rzecz organizatora sieci lub osoby trzeciej przez niego wskazanej, z wyszczególnieniem tytułów zapłaty, a w tym w szczególności bieżące wynagrodzenie organizatora sieci, czynsz za udostępnione do korzystania rzeczy, w tym opłaty z tytułu najmu lokalu i minimalne ubezpieczenie; 

25. Określenie, czy organizator sieci może czerpać zyski z podnajmu lokalu franczyzobiorcy (gdy franczyzobiorca podnajmuje lokal od organizatora sieci). 

Zgodnie z propozycjami, prezes UOKiK zyskałby kompetencje do ochrony zbiorowych interesów franczyzobiorców.Rozwijanie sieci we franczyzie bez wcześniejszego "dokładnego, długotrwałego" sprawdzenia modelu biznesowego przez organizatora sieci stałoby się czynem nieuczciwej konkurencji. Za tego rodzaju czyn uznane byłoby nieprzedstawienie prospektu informacyjnego, a nawet... "formułowanie informacji o sieci franczyzowej przy używaniu języka niezrozumiałego dla przeciętnego odbiorcy". Oprócz tego za podawanie nieprawdziwych informacji o korzyściach wynikających z przystąpienia i uczestnictwa w sieci franczyzowej groziłaby kara grzywny. Takiej samej karze podlegałyby ten, kto nie przeszkolił nowego franczyzobiorcy (osoby fizycznej, która nigdy wcześniej nie prowadziła działalności gospodarczej) w zakresie "podstaw ekonomicznych i prawnych prowadzenia działalności gospodarczej". Grzywna groziłaby również za przyjmowanie od franczyzobiorcy weksla lub czeku niezawierającego klauzuli "nie na zlecenie" w celu spełnienia lub zabezpieczenia świadczenia wynikającego z umowy franczyzy. 

 Przeczytaj więcej: https://www.dobrepomyslynabiznes.pl/franczyzy/spis-artykulow-o-franczyzie/-adam-abramowicz-za-przyjeciem-kodeksu-przez-franczyzobiorcow-i-franczyzodawcow

Czy rząd zdąży uchwalić zmiany?

Wniosek o wpisanie projektu do rządowego wykazu prac legislacyjnych został złożony już w zeszłym roku. Teraz projekt rzeczywiście został wpisany do wykazu, problem jednak w tym, że wkrótce kończy się kadencja Sejmu, a projekt nie został nawet jeszcze skierowany do konsultacji. Jest więc prawdopodobne, że dotknie go zasada dyskontynuacji.

W uzasadnieniu podjęcia prac resort przywołuje także raport prof. Adamusa, w którym sygnalizowano problemy, jakie wiążą się z brakiem regulacji dot. franczyzy. Wymieniano wśród nich: nierzetelne informacje przekazywane franczyzobiorcy, wykorzystywanie silniejszej pozycji franczyzodawcy, ukryte opłaty czy długotrwałość sporów sądowych.

Zmiany przepisów mają wyrównywać szanse.Dlatego resort sprawiedliwości wskazuje, że projekt nowelizacji kodeksu cywilnego i prawa własności przemysłowej ma przewidywać m in.:

• wprowadzenie prywatnoprawnej regulacji umowy franczyzy poprzez uregulowanie elementów przedmiotowo istotnych tej umowy oraz formy jej zawarcia (forma dokumentowa);

• ustanowienie obowiązku przedstawienia franczyzobiorcy przez franczyzodawcę dokumentu informacyjnego zawierającego informację o wzajemnych zobowiązaniach stron, o sposobie wykonywania działalności gospodarczej przez franczyzobiorcę w oparciu o umowę franczyzy, o koniecznych do poniesienia w związku z wykonywaną umową kosztach i prognozowanych przychodach franczyzobiorcy z działalności franczyzowej, wzorzec umowy franczyzy oraz inne elementy wraz z określeniem skutków niezgodności dokumentu informacyjnego z umową;

• wskazanie przesłanek określających przypadki sankcyjnego wypowiedzenia umowy przez franczyzobiorcę i franczyzodawcę;

• wskazanie ograniczeń w zakresie nakładania kar umownych, zakresu możliwego do wprowadzenia w stosunku między stronami zakazu konkurencji oraz możliwości ustanowienia wekslowego zabezpieczenia roszczeń z umowy franczyzy.

W założeniach nie wskazano przewidywanej daty przyjęcia przepisów. Zaskakującym jest fakt,że tak ważna regulacja ma być procedowana na koniec kadencji, kiedy tak mało czasu pozostało choćby na konsultacje ze środowiskiem franczyzodawców oraz franczyzobiorców.