Jak chronić markę firmy Kompendium wiedzy

Czym jest znak towarowy?

Pojęcie znaku towarowego uregulowane zostało w ustawie - Prawo własności przemysłowej. Ustawodawca wskazał, że jest to każde oznaczenie, które pozwala odróżnić towary lub usługi jednego przedsiębiorstwa od asortymentu innego przedsiębiorstwa. 

W praktyce najczęściej jest to nazwa i logo firmy. Dobrym przykładem logo, jako znaku towarowego jest ORLEN, zastrzeżony dla znanego polskiego koncernu naftowego. Jeśli chodzi o słowo, które stało się znakiem towarowym, przykładem może być, chociażby największa w Polsce sieć handlowa BIEDRONKA.

Zdarzają się jednak także znaki niekonwencjonalne jak np. animacje, zapach czy kolor. W gronie firm, które zastrzegły niekonwencjonalne znaki towarowe w formie koloru, jest producent czekolady Milka (charakterystyczny kolor lila). Przykładem ruchomego znaku towarowego jest natomiast gest łapiących się dłoni firmy NOKIA.

Zobacz również:

• Koszt rejestracji znaku towarowego. Poznaj opłaty na Polskę, UE i świat.

Kiedy nie zarejestrujesz swojego znaku towarowego?

Jak zostało to odnotowane we wstępie, rejestracja znaku towarowego nie zawsze będzie możliwa. Aby prawo ochronne zostało przyznane, znak który chcesz zarejestrować, musi spełniać kilka wymogów. 

Po pierwsze musi posiadać zdolność odróżniającą. Czyli nie może wskazywać łopatologicznie do oznaczania, czego służy. Tymczasem wielu przedsiębiorcom zdarza się wybierać dla swojej firmy określenia jednoznacznie opisowe. Dotyczą one chociażby rodzaju towaru, jego pochodzenia, jakości czy ilości.

Przykładowo, jeśli jesteś właścicielem internetowego sklepu z rowerami i wybierzesz dla swojej witryny (i jednocześnie marki) nazwę „e-rowery”, nie możesz liczyć na rejestrację swojego znaku towarowego. Wynika to z faktu, iż nazwa pozostaje w bezpośrednim i konkretnym związku z towarem, który ma oznaczać. 

Ponadto, należy mieć świadomość, że Urząd Patentowy odmówi ochrony także znakom, które zawierają zakazane przez prawo symbole. Należy tutaj wymienić m.in. czerwony krzyż, symbol Polski Walczącej, flagę, godło, herb Rzeczypospolitej Polskiej. Przepadną również znaki towarowe sprzeczne z porządkiem publicznym oraz dobrymi obyczajami, np. te, które zawierają obsceniczne treści. 

Jak zarejestrować znak towarowy?

Rejestracji znaku towarowego w Polsce dokonasz w Urzędzie Patentowym RP w Warszawie. Warto dodać, że w zależności od terytorium znak można zgłaszać nie tylko na Polskę, ale także na Unię Europejską, w Urzędzie Unii Europejskiej ds. Własności Intelektualnej oraz na wybrane kraje świata, w Światowej Organizacji Własności Intelektualnej (WIPO).

Jest to rozwiązanie dla właścicieli firm, które eksportują swoje towary poza rynek krajowy. Do 16 kwietnia 2016 roku procedura rejestracji w Polsce była badawcza. Po dokonaniu zgłoszenia samodzielnie dokonywał weryfikacji zgłoszonego znaku. Jeżeli znalazł podobne znaki już zarejestrowane - odmawiał przyznania ochrony. 

Po nowelizacji przepisów ekspert wykonuje jedynie badanie wstępne. Jeżeli już na tym etapie, okaże się, że Twój znak mieści się w kategorii oznaczeń kategorycznie wyłączonych z rejestracji, nastąpi odmowa. Jeśli jednak znak towarowy przejdzie badanie wstępne, od dnia ogłoszenia o zgłoszeniu w Biuletynie Informacji Publicznej, zostanie wyznaczony 3-miesięczny termin na złożenie ewentualnego sprzeciwu do rejestracji.

Ile kosztuje zastrzeżenie nazwy i logo firmy?

Koszty związane z zastrzeżeniem nazwy i logo firmy możemy podzielić na te będące opłatami urzędowymi oraz honorarium rzecznika patentowego (jeżeli korzystasz z jego pomocy).

• W Polsce opłata za zgłoszenie znaku towarowego w jednej klasie wynosi 450 zł (przy zgłoszeniu on-line 400 zł), a za każdą kolejną 120 zł. 
• Podobne koszty wiążą się z opłatą za 10-letnią ochronę - 400 zł za każdą wskazaną klasę oraz jednorazowo 90 zł opłaty za publikację. 

Ze znacznie większymi wydatkami musisz liczyć się, jeśli dokonujesz zgłoszenia znaku towarowego na Unię Europejską lub wybrane kraje świata.

• Przykładowo, opłata za zgłoszenie znaku unijnego w jednej klasie to koszt w wysokości 1000 EUR (przy zgłoszeniu online 850 EUR). 
• W przypadku zgłoszenia na wybrany kraj sprawa jest trochę bardziej skomplikowana, gdyż niektóre państwa ustanowiły własne opłaty indywidualne. Pozostałe przewidziały opłatę podstawową za zgłoszenie i ochronę do trzech klas towarowych w wysokości 903 CHF, jeśli znak przedstawiony jest w kolorach (653 CHF, gdy jest jednokolorowy).

Analiza prawna znaku towarowego przed zgłoszeniem.

Jak już wiesz, zgłoszenie znaku towarowego dla Twojego biznesu, nie zawsze musi zakończyć się powodzeniem. Czy można zwiększyć swoje szanse na otrzymanie ochrony marki? Tak. Dobrym krokiem jest wykonanie badania zdolności rejestrowej znaku przed zgłoszeniem. To nic innego, jak sprawdzenie, czy Twój znak spełnia wszystkie wymogi stawiane przez prawo. 

Taką analizę prawną marki warto oddać w ręce rzecznika patentowego. Przygotuje on dla Ciebie na końcowym etapie pracy wnioski i rekomendacje. Uzyskasz w ten sposób nie tylko odpowiedź na to, czy Twój znak posiada zdolność rejestrową, ale także poznasz strategię dalszego działania. 

Pamiętaj, że już samo zgłoszenie wiąże się z kosztami. Ponadto, przy znakach unijnych EUIPO powiadomi Twoim zgłoszeniu konkurentów z podobnymi znakami. W konsekwencji możesz stracić około 900 EUR za zgłoszenie. A nie możesz zapominać, że kolizją mogą być nie tylko znaki identyczne, ale również podobne.

Czy rejestracja znaku towarowego daje monopol absolutny?

Spora część przedsiębiorców mylnie sądzi, że rejestracja znaku towarowego jest równoznaczna z absolutnym monopolem na daną nazwę. Być może wynika to z łączenia tej kwestii z regulacjami związanymi z patentami na wynalazki (choć nawet tutaj tak to nie działa). 

Po rejestracji znaku towarowego otrzymujemy ograniczony monopol na posługiwanie się danym oznaczeniem. Ograniczony jest on do:

• terytorium (np. kraju lub regionu);
• czasu (standardowo 10 lat); 
• wskazanych towarów i usług (dotyczy tylko branży, w której działasz);
• rodzaju znaku (jeżeli jest opisowy i składa się z logo i słowa, ochrona nie obejmie zawartej w niej nazwy).

Innymi słowy, choć w wyniku rejestracji znaku towarowego swojej firmy w Urzędzie Patentowym uzyskasz prawo wyłączne, nie będzie to monopol absolutny.

Dlaczego warto chronić markę poprzez rejestrację znaku towarowego?

Formalna rejestracja znaku towarowego przynosi konkretne korzyści. Wyższy stopień ochrony prawnej, którą wówczas zyskujesz to główna zaleta, dla niektórych być może brzmiąca nieco zbyt ogólnie. Jak to wygląda w praktyce? 

• Kiedy rejestrujesz swój znak towarowy, zyskuję ochronę na oznaczenia identyczne i podobne, które mogą pojawić się na rynku. Konkurenci rynkowi nie będą mogli wprowadzać takimi znakami klientów w błąd. Dzięki rejestracji masz konkretne narzędzia do tego, aby zmusić ich do zmiany nazwy.
• Ponadto, możesz także zażądać odszkodowania jako rekompensaty za straty, jakie poniosłeś, gdy konkurent posługiwał się spornym oznaczeniem. Kwotę, której możesz się domagać, można wyliczyć chociażby na podstawie opłaty licencyjnej. 
• Masz także możliwość skutecznego zablokowania rejestracji znaku konkurenta, o ile jest rażąco podobny. Przedkładając świadectwo rejestracji, wykazujesz swoje prawo do marki. Zasada ta nie tylko dotyczy kraju rodzimego, ale także krajów członkowskich Unii Europejskiej. Oznacza to, że możesz zablokować także rejestrację unijnego znaku towarowego. 

Co oznacza symbol R w kółku (®) oraz TM?

Przy logach wielu firm możemy zauważyć dwa charakterystyczne symbole. Znaczek TM to skrót od angielskiego słowa “trademark”, co oznacza znak towarowy. Co ważne, może on być używany przez każdego, a jego obecność nie oznacza, że właściciel zastrzegł swój znak w Urzędzie Patentowym. 

Umieszczenie przy swoim logo, przyniesie Ci pewne korzyści. Po pierwsze, informujesz swoją konkurencję, że Twoje oznaczenie jest niezarejestrowanym znakiem towarowym. Po drugie, TM przy logo pomoże przy wykazywaniu, że znak towarowy, nawet niezarejestrowany, nabył tzw. wtórnej zdolności odróżniającej, na skutek rozpoznawalności u klientów.

Z kolei znaczek R w kółku (®) to skrót od angielskiego słowa “registered” i oznacza, że nazwa lub logo jest znakiem towarowym, który został formalnie zarejestrowany w Urzędzie Patentowym. Dla jasności warto dodać, że właściciel marki nie ma obowiązku umieszczania niniejszego znaku po zarejestrowaniu, ale za bezprawne posługiwanie się nim grozi kara grzywny. 

materiał partnera